Aile İçi Problemler ve Aile Terapisi

Aile içi problemler, aile içindeki üyeler arasındaki konfliktler, iletişim problemleri, rol konuları, boşanma gibi durumlar gibi pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu problemler, aile içindeki bireylerin fiziksel ve psikolojik sağlıklarını olumsuz etkileyebilir ve aile içi ilişkileri zayıflatabilir.

Aile terapisi, bir aile içindeki sorunları ve konfliktleri çözmek için tasarlandı. Terapist, aile içindeki üyelerin konuşma stillerini ve iletişim tarzlarını inceleyebilir, geçmişteki travmaları ve kayıpları ele alabilir ve aile içindeki bireylerin hedeflerini belirlemeyi teşvik edebilir. Aile terapisi, aile içi problemlerin çözümüne yönelik iyi bir seçenek olarak görülebilir ve aile içi ilişkilerin güçlenmesine yardımcı olabilir.

Aile Nedir?

İnsanlık tarihi kadar eski niteliğe sahip olan ve yaşanan değişimler karşısında sürekliliğini devam ettiren bir kurum olarak aile, toplumsal bütünlüğü sağlamanın ve sağlıklı bireylerle sağlıklı toplumsal ilişkiler oluşturulmasının temel objesidir. Aile, dünyaya nötr olarak gelen insana, ilk doğduğu andan itibaren hem bireysel hem sosyal hem de kültürel kimlik kazandırılan yerdir.

Aile, birbirine hem duygusal hem de fiziksel bağlarla bağlı ve birbirini etkileyen parçalardan oluşan canlı bir sistemdir. Bireyleri bu sistemin içerisinde yer alan bütünün birer parçaları olarak düşünürsek, bir aile üyesinin yaşadığı sorunun hem bütün aile bireylerini etkileyen hem de aile işleyişini etkileyen nitelikler taşıdığını söyleyebilmekteyiz.

Psikolojik Bir Sistem Olarak Aile

• Aile ortak bir amaca sahiptir; aile bireylerinin bir arada oluşlarının ortak bir amacı vardır. Ailenin amacı, üyelerinin her birinin bireysel güdü, niyet ve gereksinimlerinden bağımsız niteliktedir. Aileyi oluşturan tüm üyelerin ortaklaştığı noktadan belirlenen bu ortak amaç, bütün aile üyelerinin ihtiyaçlarının önemsendiği ve aynı anda karşılanabildiği sosyal, psikolojik, fiziksel bir ortam meydana getirmektedir.
• Ailenin bir yapılanması vardır; her sosyal organizasyonda olduğu gibi ailede de bir yapılanma bulunmaktadır ve bu yapılanma, sistemin psikolojik olarak işleyişini sağlamaktadır.
• Aile bir insan sistemidir; insan üyelerden meydana gelen, kişiler arası ilişkiler ve fiziksel çevre sistemi olan aile, psikolojik temellere dayalı bir işleyişe sahiptir.
• Aile etkileşimsel yeterliği olan bir yapıya sahiptir; bu yapısı gereği belli koşullarda gereklilik olarak karşılaşılan değişiklikleri kendi yapısı içerisinde gerçekleştirebilmektedir.

Ailenin psikolojik bir sistem olarak işleyişi, kendisini yaşam döngüsü içerisinde göstermektedir. Yaşam döngüsü, çeşitli geçiş dönemlerine sahip olan evrelerden meydana gelmektedir. Yaşam döngüsünün geçiş dönemleri insan yapısında temel nitelikte birtakım değişikliklere işaret etmektedir. Bu doğrultuda, ailenin psikolojik bir sistem olarak işleyişinin, bireylerin yaşam döngüsüyle önemli değişimlere ev sahipliği yaptığını söyleyebilmekteyiz. Kişilerde yaşanan ve aile işleyişinin bir parçası olan bu değişimler, aile içerisinde ortaya çıkan problemlerin de bir parçası olmaktadır. Aile, birbirine organik bağlarla sahip parçalardan oluşan bir bütün olarak, bireyin yaşam döngüleriyle birlikte bir döngü yaşamakta ve aile içi problemler söz konusu olmaktadır.

Aile İçi Problemler Nelerdir?

Aile ilişkilerinde, aile işleyişini olumsuz nitelikte etkileyen çeşitli problemler meydana gelebilmekte ve bu durum aile içi problemler olarak adlandırılmaktadır. Her aile belli bir yapıya ve kendi içerisinde bir işleyişe sahiptir. Her bir bireyin; değer görme, güven hissetme, yakınlık ve dayanışma duygusu, sorumluluk bilinci, sorunların üstesinden gelmeyi öğrenme, mutlu ve kendisini gerçekleştirme ortamı içinde olma isteği, sağlıklı bir manevi yaşamın temellerinin oluşturulmasını sağlayacak ortam gibi temel gereksinimlerini karşılayabileceği bir aile işleyişi içerisinde bulunması gerekmektedir. Aile işleyişi, bireyin temel gereksinimleri üzerinden bir rota oluşturmalıdır. Bu rotanın olmaması ya da bir işleyiş oluşturulmaması durumunda, aile içi problemler ortaya çıkabilmektedir.

Aile içi problemlerin temelini oluşturan unsurları şu şekilde sıralayabilmekteyiz:

• İç uyumsuzluk; aile birtakım temel değerler üzerine inşa edilmektedir, ancak bu değerler zaman içerisinde yeni şartlara göre yeniden yorumlanabilmelidir. Aile temel yapısında iç uyumun söz konusu olabilmesi için, her bir bireyin kendi kimliğini oluşturmasına, ortak değerler doğrultusunda kendi değerlerini oluşturmasına ve kendisini gerçekleştirmesine olanak sağlamalıdır.
• Dış uyumsuzluk; toplumsal ilişkiler, sosyal statüler ve genel olarak aile dışında şekillenen dış dünya işleyişi ile aile yapısının işleyişinin çatışması durumudur. Aile toplumsal bağların güçlü ve sağlıklı şekilde kurulması temeline dayanmaktadır. Bu bakımdan aile içi problemler, aile dışı uyumsuzluklardan bağımsız bir işleyişe sahip değildir.

Aile Terapisi Nedir?

Aile terapisi, bireye yönelik diğer yaklaşımlardan farklı olarak, yaşanan sorunları aile işleyişi içerisinde ve psikolojik aile sistemi olarak ele almaktadır.

• Aile terapisi, söz konusu olan aile içi problemlerini tüm aile üyelerini dahil ederek ele almaktadır. Aile terapisine göre, aile içi problemlerin sürmesinde ve çözümünde bütün aile üyeleri bir biçimde dahil olmakta, her bir üyenin önemli rolleri bulunmaktadır.
• Aile terapisi, problemlere tüm aile üyelerinin bir biçimde dahil olduğu ön kabulünden hareket etmektedir, dolayısıyla problemlerin söz konusu olmasında ve çözümünde de aile üyelerinin önemli bir yere sahip olmaktadır.
• Aile terapisinde söz konusu olan problemli ilişkiler, aile bireylerinin kendi aralarında ve dış dünyayla kurdukları ilişkiler üzerinden ele alınmaktadır.
• Aile terapisinin amacı, aile sisteminde var olan problemli döngülerin tespit edilmesi ve değiştirilmesidir.
• Aile terapisi, aile içi dinamikleri düzenlemek ve incelemek amacıyla, süregelen rahatsızlıkları olan bireylere destek niteliğinde gerçekleştirilmektedir.
• Aile terapisinde amaç, bireylerin farklı ve kendilerine özgü yanlarını kabul ederek beraber yaşamanın dengesini sağlamaktır.
• Aile terapisinde tedavi bireylere değil, bireylerin bağlı olduğu ilişki ağlarında gerçekleştirilmektedir.